Nāku i pānui ki a Māmā, ki a Pāpā, ki a Kui, ki a Koro, ki a au anō.
Ka peke au i te kēti, ā, ka hīkoi tonu.
He tino pai ki ahau ā koutou pukapuka.
Ā te waru karaka ā te pō nei tātou ka hoki mai.
"He tamariki anō kei tō whānau?" "Āe," ko tā Taka.
"Nē rā?" tā Māmā. "Āe," tā Taka.
He aha ngā kupu kei te ngaro?
E aha ana koe, e tama?
Ahakoa kei hea a Koro, e mau tonu ana tōna pōtae.
Ahakoa te kaha makariri, ka ora rātou.
Ko ahau anō tēnei, ko Kura.
Ka āwhina tōku māmā i ahau.
Kei te noho ia i te taha o te ahi.
Nā Māmā te ahi i tahu kia mahana ai te whare.
He poto, he kaha te āhua o ōna waewae.
Ka āhua moe haere au.
He aha koe i tangi ai?
I ngā Rāhoroi, haere ai ahau ki te kanikani.
Ka piki ake a Rongo i te rākau.
Ka kōrero ia ki tana whānau ake.
Ka ako mātou i roto i ngā reo e rua.
Nā Pāpā mātou i ako ki te whiu i te pōro
I haere au ki te kite i tētahi o aku hoa.
Kua tae mai aku tēina.
He kaha ahau ki te maki i āku mahi.
Ko tā Taka, "He maha kē atu āna taonga i āku."
E pīrangi ana au ki te reti ngaru.
Kei te kite ia i ana hoa.
He aha kei roto te ana? He pūngāwerewere.
Ka taea e te kiwi te kite āna kai i te pō.
Ko ahau anake kei te mōhio.
Kotahi anake taku hiahia, he hoki tika ki te kāinga.
Anei, kei konei kē!
Anei ngā momo kiwi e noho ana i Aotearoa.
Kāore anō a Rongo kia huna.
Kei te kai anō a Tahi.
Kātahi anō te pēpi ka moe.
Ao ake te rā, ka tae mātou ki te kurā.
Ka huri haere te marama i te ao.
Me whai atu tatou i te ara nei.
E ara! E oho!
I tuhi kē au i tōku ingoa, arā!
Arā kē te whare kei mua i a tatou.
Ka ki a māmā, "Taku aroha hoki, e tama."
Ka piki te aroha i tōku ngākau I taku kienga atu i a Papa.
He moata taku ohonga ake i te ata.
I ngā ata ka hīkoi māua ko tōku koroua ki te kura.
Ko āta kuhu atu te taniwha ki roto i te wai.
Ka āta whakarongo a Awa, ka āta titiro hoki.
Te ātaahua hoki o te rangi.
He kuia ātaahua te kuia nei.
He nui atu a Kura i a Taka.
I hoki atu a Tahi ki te kāinga.
Ka kite atu ia i tētahi mea i roto i te wai.
Ko au hei hoa mou.
"E hoa, homai tēnā ki a au."
Ahakoa he aha aua kai, ka kāinga e rātou.
"Kei whea o hū, e tama?" te patia a māmā. "E aua," ta Piki.
Ka karanga atu anō au, "Auē!"
Ko tōku kuia tera, e auē ana, e tangi ana.
Ka haere atu a Tahi ma ki te awa kaukau ai.
E noho ana he taniwha i ngā awa.
Kei te awhi a māmā rāua ko pepi.
Rere atu ana ahau ki te awhi i ōku hoa.
"E ko, me āwhina au i a koe."
Haere mai ki te āwhina.
E hoki ki te moe.
"E hoa ma, titiro ki tēnei!"
Ehara i a au!
Ehara ia i te kuri, heoi he huruhuru ona.
He pai ki ahau te eke paihikara.
Kua eke mai ngā tama ki rungā te marae.
E pai ana, engari, kia tupato.
He manu, engari, kāore e taea te rere.
Tera pea ka kite koe i ētahi atu manu e huna ana.
Kei te kaukau ētahi, ko ētahi kei te reti ngaru.
Haere rā, koutou.
Kei te pīrangi au ki te haere ki te kāinga.
Kei te nunui haere ngā karu o tōna whaea.
Kei te haka rātou ki runga it te marae.
Rua tekau ngā wahine kei roto i te kapa haka.
Na wai i hanga te whare?
He tino tere te ika ki te kauhoe na te hanga o tonu tinana.
Kua pau te hau.
Ko rongo au i te hau e pupuhi ana.
He pai ki ahau te waiata.
Anei a kōrua kai, he parāoa he aporo, he panana, he wai.
Kei hea taku hate?
Kāore au i te paku mōhio kei hea ke tatou.
He aha hei kai ma Pepi?
Hei te tekau karaka ka timu te tai.
Ka heke iho te manu i te rangi.
Hei ngā rā kei te heke mai, kei te haere mai anō ētahi atu iwi.
Heoi anō, he huna ta tatou mahi.
Ka karanga atu a Awa, "Ko wai to ingoa?" Heoi anō, ka kata te tama, ā, ka ngaro.
Te mutunga kē mai o te pai, heoi, kua pau tōku kaha.
I tētahi ata i haere māua ko tōku matua ki te hī ika.
He roa māua e hī ana me te kore e mau he ika.
Kei te hia awhi ahau.
E hia te utu o aua kai?
He aha to hiahia?
E hiahia ana ahau ki te hoki ki te kāinga.
Ka hīkoi māua ko tōku koroua ki te kura i runga it te ara hīkoi.
Hi tino hoa māua ko tōku koroua.
I haere ia ki te kite i tana hoa wahine.
Ko tana mahi he hoatu kai ki ana tama.
Ka ki te koroua, "Hoatu koutou, ka whai atu ahau."
Ka oma atu te hōiho, tere tonu tana rere.
Kei te mamae o koroua whero i te eke hōiho.
Ka hoki matau ki te kāinga.
Kei te haere mai hoki a Koro rāua ko Kuia.
Te pai hoki ki te kite i a koutou.
He kotoro hou kei te kura.
Ka hou atu te ngeru ki roto i te rūma.
Whakamaua o hū, ka haere ai taua.
Ka hū ake te riri o te rangatira.
E rua ngā momo hua i rungā i te rakau.
Ka pai kē ngā hua whenua a taku kuia.
E mōhio ana ia ki te huarahi e tae ai ia ki te kāinga.
Ka huri atu te papa ki ana tamariki.
Naku anō koe i huri ake ki muri.
I te ata ka oho a Tahi.
I rongo ia i a māmā e kohete mai ana.
Kotahi ki a ia, kotahi ki a koe.
Ia rā, ia rā, ka haere tana papa ki te awa.
Kotahi noa iho ta rāua tamaiti.
Ka tere rawa taku heke iho i te puke.
Ka taea e te ika te kauhoe.
I haere au ki te hi ika, kotahi te ika i mau a au.
E tama, kāore i te pai te haere ināianei, me moe kē.
E mihi ana ināianei ki a rātou na rātou ahau i āwhina.
Ko Piki tōna ingoa.
Koinei te ingoa o tēnei tangata.
He nui te moana, he iti te whenua.
Kua iti iho ngā wāhi e kitea ana te pekapeka.
Ko wai to iwi?
Kei ia iwi, kei ia iwi ana ake tikanga.
Ka kai a Huri te āporo.
Ka tae atu rātou, ka kuhu i o rātou kākahu, ka kuhu ki te wai.
He tino kaha koe ki te mahi.
Kia kaha tamariki ma!
He parāoa, he pata, he panana ngā kai i haria i te kāinga.
Kei te kai ia i ana kai.
Kua tae atu a māmā ki te kāinga.
E mau ana ia i ona kākahu.
Kāore au i kite i a ia.
Kāore noa iho he ika i runga i te aho.
Ka horoi ia i tōna kanohi.
I te ata, ka haere rātou ki te horoi i o rātou kanohi.
Kua tekau karaka te wa.
Ko ngā tae he whero, he karaka, he kowhai.
Ka karanga te whānau, "Hi, ha!"
Ka karanga taku kuia, "Haere mai!"
Ka kata ngā tamariki ki a rātou anō.
Kei te hemo rāua i te kata.
Ka waiata rātou, kātahi ka hoki mātou ki te kura.
Kātahi anō ahau ka haere.
Kātahi te tamaiti tino pai!
E hoki ana ngā tamariki katoa ki te kaingā.
Ko te tuna tino nui tēnei i te ao katoa!
Ehara au i te kau, ko au anake ahau.
Kare kau au e haere.
Te nui hoki o te puna kaukau.
Ka kau haera anō rāua i te awa.
Kaua e oma ki runga i te huarahi.
I ki mai taku koroua kia kaua e haere.
He aha a koutou kaupapa mo te rangi nei?
Ko te mea nui kē, he kaupapa Māori tonu.
Te ātaahua kē o te rangi
Ko te kiwi he manu haere kē i te pō.
Kei te hanga whare a Awa.
Kei a au taku pōtae.
Ko māua anake kei te kāinga.
He tino kaha ia ki te tākaro i ngā kēmu katoa.
Kua tīmata anō mātou ki te tākaro i ta mātou kēmu.
Ko te peke pai rawa atu ko te kete a Koro.
I tae mātou ki te pa ki te whakarite i te marae.
Ka mahia te whare ki te rakau.
I kī atu tōna whaea, "Kia kaha, e hine,"
Kua kī katoa taku puku i te kai.
Kia mau, kia kaha, ka taea e koe.
Kāore anō kia tae ki te wa mo te kai.
Ka kimi atu mātou ki roto i ngā pukapuka.
Ahakoa pēhea tana kimi, kare rāua i kitea.
Na te wera o te ra kua mangu te kiri.
I kite ahau i ōku hoa i te papa tākaro.
Kāore I roa kua kitea atu he aha te raru.
Ko wai tēnā?
Ko ahau tēnei. Ko Kura rāua ko Taka ēnei.
Ka koa matoa.
Koa ana te ngākau o Whaea Hine.
Ko koe hei hoa mo māua.
Kaua rawa koe e haere ki te moana ko koe anake!
I haere a Huri ki te kōhanga reo.
Kei te kimi kai māua ma te whānau kei te kōhanga.
Haere mai ki konei noho ai.
Kei konei hoki tētahi toa hoko kai.
Kore rawa atu a Tahi i mataku.
Kua kore he kai ma ngā manu, ka mate.
I kōrero atu au ki a Māmā, "I kite au I te taniwha."
He uaua ki a Tama te kōrero.
"Āuē, e Koro! Kei te pai koe?"
Kei te hongi māua ko te koroua.
Kua pau katoa i a kōrua a kōrua kai?
Ma kōrua ko to hoa enei kina e kai.
Kotahi te manu kei runga i te rakau
Kotahi anake taku hiahia, he hoki tika ki te kāinga.
Ka haere te kōtiro ki te toa.
I ki mai ōku mātua he kōtiro pai ahau i te nuinga a te wā.
Kei runga noa atu koutou, e hine ma!
Ma māua koutou e manaaki i a koutou i konei.
Kua pau ngā kai.
Kua oma atu ia ki te waka ki te kimi i ona kākahu.
Ia ata ka kuhu ahau ki te moenga o māmā.
Kei te karanga atu a Kui.
I kite au i ngā moko o ngā kuia.
Tuhia enei kupu ki to pukapuka.
Kua toru karaka. Ko tēnei te wa kati o te kura.
Kei te pīrangi rawa atu au ki te haere ki te kura.
Mā wai e whangai te manuhiri.
E noho rā, tamariki mā.
Ka haere mai ngā tamariki ki tēnei kura mā runga hōiho.
He tini, he maha ngā whetū o te rangi.
Tekau a rāua tamariki, a, he maha ngā mokopuna.
Kei te mahi au āpōpō.
Kua mahia ngā mahi, kei te watea mātou.
Ka hoki mai rāua i te pō.
Mai i taua wa ki tēnei wa kua kaha ake rāua.
Māku koutou e tiki a te rima karaka.
Māku tēnei pukapuka.
E tino aroha ana ahau ki tōku māmā.
He mahi māmā noa tera.
Kei te mamae tōna waewae.
Ka tino mamae to waewae mehemea ka takahia e te kau.
Kei te rere te manu.
Ko te ruru he manu haere i te pō.
E kīa ana te kōrero, ko te reo Māori te reo rangatira.
Ko ētahi kai no roto i te wai māori.
Ko tōku marae tēnei.
I haere au ki te marae na te mea i mate taku koroua.
I te pō ka puta te marama me ngā whetū.
I tu te hui i tera marama
I ngā rangi katoa, marama ana te whiti o te rā.
Kei te marama ki a koe ngā kōrero a te wahine.
Ka mataku au ki te pouri.
E kore a Whaea Hine e mataku i te kiore noa iho.
"Ka mate au i te mataku!" te auē a Piki.
Ka mate a Maui, ka pa mai ko te mate ki te tangata.
Ko mātou anake te kapa haka ki reira.
"I haere mai mātou ki te kite i a koe, e Koro."
Ka karanga a Matua, "Haere ra, tamariki mā."
Ka haere tōku matua ki te kāinga o ona mātua.
He maha ngā ika kua mau i a au.
Kei te mau pōtae tonu a Koro.
Ka awhiawhi māua i a māua.
Me heke tatou i te maunga.
Ko hea tērā maunga, e tū mai rā?
Me pānui te pukapuka.
Kua mutu te kura me ngā mahi a ngā matua.
Ka mea mai te kuia, "He mea tuku iho tēnā."
Mēnā he pai ki ōku mātua, ka haere ahau āpōpō.
E titiro noa iho ana au mēnā kei te pai katoa ngā ahua o ngā waka.
Mīharo katoa te tangata nei ki te manu ātaahua.
Ki tonu ngā tamariki i te mīharo.
Ka mihi atu au, "Tēnā koutou."
He mihi tēnei ki nga kaituhi o ēnei kōrero.
Ka kōrero mātou mō te hanga i ngā taonga.
I te tuatahi, he nui tonu te whenua mō te katoa.
Ka puta atu mātou i te moana.
Kei waho rātou, kei te moana.
Ka ki te puku, ka moe ia.
Ka hoki a Tahi ki te moe.
Kei te mōhio koe ki taku hoa?
Kua mōhio rātou me kimi kai anō kia kaha ai o rātou tinana.
Ka nui nga tangata e whai moko ana ināianei.
"E moko!" te mea ake a tana koroua.
Ka mihi mai te kuia rāua ko te mokopuna.
Kua tata ngaro ēnei momo manu.
Me whai wa koe ki te kai, ki te moe, ki te horoi, me ērā momo mahi.
Ka kite ia i tētahi kōtiro e hīkoi ana i mua atu i a ia.
Me moe koutou i mua i te iwa karaka.
Kei muri te taniwha i te rākau.
I haere ahau ki te whare o tōku kuia, i muri i tērā i kai mātou.
Kua mutu te tangi a Kimi.
Kei te tatari mātou kia mutu te ua.
Nā Rangi tēnei pukapuka.
Nā māua i mahi ngā mahi nei.
Nā te nui o taku pouri, kāore ahau i kai.
"Kaua e wareware, nē rā?"
Kai te koa koe kua tae mai ngā tamariki, nē?
He tino tere ngā kōtiro nei.
Te ahua nei, he rangi pai tēnei mo te mahi tuna.
Nō Rangi ēnei hū.
"Nō hea koe?" "Nō konei au."
I tahu ahi māua nō te mea i te makariri māua.
He poto noa te wā ki a au.
Ka tīmata ngā kurī ki te oma huri noa.
Kei runga ia i te rākau e noho ana.
Ka noho te weta i te ngahere.
He nui ngā momo rākau i roto i te ngahere.
I heke mai ngā wai i ngā maunga nunui.
Ka hoatu ngā kai ki ngā kaimahi.
I hoki mai a Koro i te ngahere.
He ngākau aroha tō te kuia.
Hari koa ana tōku ngākau, no te mea kua tae mai tōku koroua.
Ka rere mai he ngaro pango tino tere.
Kua ngaro ōku hū.
Ko te miao te tangi a te ngeru.
I haere au ki te whare o Kui.
Kua mutu ngā mahi o te ata.
Haere ki te horoi i ō ringaringa.
Ka horoia ō mātou ringaringa.
Moata te oho o te tamariki.
I oho ake rāua ki te waiata a ngā manu.
Mamae ana ōku taringa.
Anei ōku hū, tōku paraka, ōku tokena me tōku pōtae.
I oma te kuri ki te kāinga.
Ka taea e ahau te oma pērā i te hōiho.
Ka tu ake a Huri, ka pakipaki i ōna ringa.
Ka kōrero tōna whaea ki ōna hoa
E whā ngā parirau, e ono ngā waewae.
Ko au anake te tangata kei te ora tonu i te kāinga.
Ma te wai ka ora tātou katoa.
Ko koe tonu kei te horoi i ōu ake kākahu.
Waiho mā ōu taringa koe e whakaaro.
Ka oma ngā tangata katoa ki roto i te pā noho ai.
Ko ana mahi e pā ana ki ngā whenua Māori.
He pai ki a ia te kaukau.
Ko ngā kai pai ki ahau ko te kina me te paua.
Me haere he pakeke i tou taha ki ngā wāhi kaukau.
Ka pakeke ake te pepi ka hīkoi i ngā waewae e rua.
He paku kē atu tōna moenga i tōku moenga.
Kāore au i te paku mōhio.
Kei te pānui pukapuka ngā tamariki.
"Whakarongo mai, he pānui taku."
Ka huri ngā tamariki ki te whakarongo.
He pango, he ma anake ngā tae o te pikitia.
Ka titiro a Awa ki raro ki te papa.
Kia mutu te kai ka haere rāua ki te papa tākaro.
Ka hoko kai to māua pāpā mo te kai o te rā nui.
Ko ōku pāpā kēkē he tāngata nunui katoa.
He parāoa, he pata a rātou kai o te ata.
Te mahana hoki o te kiri o te parāoa.
Kua paru katoa ngā mea.
Ka horoi ahau i ngā mea paru i te tuatahi.
Me pātai koe ki to māmā.
He pātai te mahi a te tamaiti i ngā wa katoa.
Ka haere pea au āpōpō.
Ki te kore koe e horoi, tera pea ka tino haunga.
Ka whakaaro au ko au anake pea te tamaiti i reira.
Kei te pēhea koe?
E pēhea te rahi o taua rakau?
Kaua e pēnā i mua i tō tātou kuia, ā, kia pai hoki tō tū.
"Me pēnei taku kōrero. Akakoa he aha tō hiahia, ka taea."
Tuhia tō ingoa ki te pepa.
E taea te hanga pepa mai i te harakeke.
Kua moe te pēpi.
Kei te rongo au i te pēpi e tangi mai ana.
Ka taea e au te kauhoe pērā i te ika.
Ka piki, ka heke ngā ngaru.
Kei runga ia i te ara piki.
I tuhi au i te pikitia.
Kei te haere au ki te whare pikitia.
Kei te pīrangi au ki te haere atu.
He kaha tana pīrangi ki te kai āporo.
I te pō ka moe ngā tamariki.
Ka moe i te pō, ka oho ake i te ata.
Kei hea taku pōtae?
He pōtae whero.
I ētahi wā ka mātakitaki pouaka whakaata mātou, ka pā nui pukapuka rānei.
Ka tīkina he pouaka hū, ka hangaia he whare mō te kiore.
He pukapuka tēnei e pā ana ki te ao.
Me kaha rātou ki te pānui i ēnei pukapuka.
Kua kī katoa taku puku i te kai.
I ngā rā o mua, noho puku ana ngā kararehe i roto i te ngahere.
Kua puta ia ki waho ki te tiki i ōna hū.
Ka puta mai te pāpaka ki te kimi kai māna.
Ka aroha atu hoki ki aua kuia, koroua rā!
Oho rawa ake, kua whiti kē mai te rā.
He rahi rawa ēnei hū mō ōku waewae.
Pēnei kē te rahi o ōku hū.
He nui ngā rākau i roto i te ngahere.
He rākau mau ringa kei reira, mō te haka.
Kaukau tahi me te whānau, me ngā hoa rānei.
Ka karanga atu au ki a Pāpā, "Me aha rānei?"
He aha i kahurangi ai te angi, Māmā?
He rangi pai tēnei mō te mahi tuna.
Kei te haere atu te rārangi motokā roa i te huarahi.
Anei ngā rārangi tuatahi o te haka: Ko Rūauamoko, E ngunguru nei . . . .
Kei te huna a Huri i raro i tōna moenga.
I kai rātou i ngā kina.
Ka mahi aua tāngata i ā rātou mahi.
Neke atu i te kotahi rau ngā tāngata i tae atu.
Ko tēnei te wēta upoko nui, kai rau, noho rākau.
Ka kite atu rāua i a ia e kōrero ana.
Ko Piki rāua ko Kura ō rāua ingoa.
E pai ana ki ahau, engari he tere rawa mō Pāpā.
He maha ngā rawa hei hanga whare.
He rawe ki a au te ako.
He aha te kaupapa rawe ki a koutou i te kura.
Ka rere ahau ki te kāinga, i reira ka kōrero ki aku hoa.
He reka ki a mātou ngāhua o te rākau.
He reka ngā kōrero ki te taringa.
Ko te reo Māori te reo tika mō tēnei momo waiata.
Te reka hoki o ō rātou reo waiata.
E rere haere ana te nuinga o ngā manu.
"Hoea! Hoea!" E rere ana te waka.
Kei te rere te wai.
E rima mātou ngā tamariki.
E rima ngā tū momo wētā.
E mau ana aku ringa ki te pōro.
Kua māku katoa atu ringa.
He rite tōna rahi ki te rākau nui.
Kua rite a Whaea ki te haere.
Kua tangi te pere, kua hoki ngā tamariki ki rō rūma.
He peka rākou? Kāo! He rō tino roa. E ono ngā waewae roroa.
He roa rawa atu te pō.
He rua hāora pea te roa o taua mahi.
I rongo ahau i te haunga.
Kua roa kē ahau e rongo ana i ēna kupu i roto i tēnei whare.
He rōpū tama iti kei tētahi taha e haka ana.
Ko te ingoa Pākehā o te rōpū hōia Māori ko Te Rua Tekau mā Waru
Kei roto te pāpaka i tana rua.
Ka pakaru main ngā ngaru ki roro i te roto.
E rua aku ringa.
Ka puta mai ngā noke i ō rātou rua.
Ka kuhu mai a Māmā ki te rūma noho.
E whā ngā rūma moe o tō mātou whare.
He pūngāwerewere kei runga i aku hū.
Kotahi noa iho tā rāua tamaiti.
"Arā a Māmā," tā te kōtiro.
Ko ngā tae o te rangi he whero, he kowhai, he karaka.
Ka tae atu koe, ka hoatu i taku aroha ki a rātou.
I taetae mai ko ngā kuia, ngā koroua, ngāwhānau ki te tautoko.
Ka taea e koe te haere ki tētahi rūma noho ai.
Ka taea e te manu āna kai te hongi.
Kua tae atu te kuia ki te taha o tana ahi.
Ko te taha moana te wāhi noho o tēnei whānau.
Ka tahi, ka rua, ka toru . . .
Ko rāua tahi e mate moe tonu ana.
Tata tonu a Matua ka taka iho i tana hōiho.
Ko taka haere ngā rau me te kiri rākau hei kai mā te ahi.
Kei te tākaro ngā tamariki i te papa tākaro.
He tino kaha ia ki te tākaro i ngā kēmu katoa.
Ka haere ahau ki taku rūma ki te moe.
He reta tāku, nā tōku māmā.
Tērā tētahi tama ko Awa tōna ingoa.
Kei te hiakai ngā tama tāne.
Ka toro atu ōna ringa ki te awhi i tēnā tamaiti, i tēnā tamaiti.
He tamaiti tonu a Piki.
Ka puta ngā tamariki ki waho.
I rongo hoki ahau i aua momo kupu i a mātou e tamariki ana.
Ko te mahi a tana pāpā he hanga whare.
Ahakoa tana iti he tere ia.
Ka haere tēnā me tēnā ki tāna mahi.
Ko tāna he kōrero tohutohu ki a mātou.
Ka tū ngā tāne ki te haka i tō rātou momo haka.
Ka oma tētahi tamaiti tāne ki tōna matua.
I te whakaaro a Rongo i te pīrangi te taniwha ki te kai i a ia.
Kāore anō au kia kite i tētahi taniwha.
Kei te titiro mai te tangata ki a au.
Kei hea ngā tāngata, kei hea te iwi i noho mai i konei?
Ka tangi atu a Taka, "Me pēhea ahau?"
Kua puta ngā tangi maha a ngā manu.
Ko ngā taonga hei hoko, ko ngā pene, ngā pepa me ngā taonga mahi.
I kite au i ēnei taonga i roto i tōku wharenui.
E tata ana tōna kāinga ki te marae.
Ka huri ake au, tata tonu ka hinga.
Me hoki atu tātou ki te kāinga. Ko tātou katoa ka haere.
E waru tau te pakete o Tama.
Kua āhua tau te wairua o Kura ināianei.
Ka tau kē tana āhua i roto i ngā kākahu nei.
"E hoa, he aha tāu kōrero?"
"Mahi atu koe i tāu mahi."
I te awatea tonu i taua wā.
He aha tērā kei runga i taua taraka?
Haere tāua ki te kōrero ki tō tāua pāpā.
He nui tonu ngā mahi mā tāua i mua i tō tāua haerenga.
Ko rātou ngā kaiārahi, hei tauira mō mātou.
Koutou ngā tauira e ako nei i tō tātou reo, kia kaha rā.
Ko te kai a te rangatira, he kōrero.
Kei te whai mai te tuna i a au.
Kua tekau karaka hoki te wā.
Tekau ngā tuatara e tū ana.
Tēnā koutou, e hoa mā.
Mā tēnā ka mōhio mai koe he pūkeko māua.
Ko tēnei te mea pai rawa atu ki ahau.
Ko wai tērā tangata, Pāpā?
Tērā tētahi wahine i haere ki te tiki kai.
He tere ia ki te kauhoe i te awa.
Kei runga mātou i te waka e tere ana i te pō.
E tū tētahi kuia ki te taha o te kēti.
I haere tana iwi ki te āwhina i tētahi o ngā toa i ngaro.
"Mā wai māua e tiaki?"
Ka tiaki a Pāpā i a kōrua.
E tika ana me haere koe.
Ka haere tika tonu mai rātou.
Ko te tikanga o te kēmu he whiu i te pōro.
He tikanga tā te Māori, he tikanga anō tā te Pākehā.
Ko wai kēi te tiki mai i a au?
Tīkina he pakeke hei āwhina i a koe.
Ka tīmata au ki te oma atu.
Kua tīmata ngā manu ki te tangitangi.
Me kimi he kai anō kia kaha ō rātou tinana.
I te makariri katoa taku tinana.
Tino pai ngā ngaru o te moana.
Ko koe taku tino hoa.
Kei te tipu ake au.
Nā te aha i pēnā ai te tipu o te rākau?
Titiro ki tōku arero.
Ka titiro ake a Rongo ki te karaka.
"He aha tō hiahia, e Piki?"
He ātaahua rawa tō kākahu.
I haere au ki te toa, i hoko au i te hua rākau.
Kātahi ka puta mai te kapa haka tino toa o Aotearoa.
"Ko wai tērā koroua?" Ka tohu atu tōna ringa ki te wāhi i tū ai te korua.
He aha te tohu o te rangatira i ēnei rā.
Māku koutou e tohutohu me pēhea te mahi.
Hei tohutohu tēnei i a tātou: kaua e whakatoi.
Ka kimi au i tōku māmā.
Nā māua ko tōku māmā aku hū i hoko.
Ka hoki a Kura ki tōna whare.
Ka noho a Huri ki ngā waewae o tōna kuia.
Tere tonu tana oma atu.
Kātahi ka tīmata ngā whaikōrero. Haere tonu, haere tonu.
E toru ngā ika.
Tēnā koa, homai kia toru nga āporo.
Me pātai koa ki tōu māmā.
Kāore anō au kia kite i tētahi kākahu ātaahua ake i tōu!
Ka tū ia ki te mihi ngā mate.
I tū te hui i te marae.
Ka ahau te tama tuarau a ōku mātua.
I te tuatahi, ka noho tata ki tō rātou kāinga.
Ko ahau te mea i tae tuatahi ki te kura.
Kaa tīmata ia ki te tuhi i tētahi kōrero paki.
Ka tuku au i tētahi rau ki te wai e rere ana.
Kaua e tuku mā te pukuriri koe e whakahaere.
Me mihi atu ki ngā tāngata i tuku mai i a rātou tuhinga ātaahua.
I ngā pō pai mō te hī tuna, haere ai a Tahi ki te awa.
Kei roto i taua awa he tuna tino nui.
Ka heke mai te ua i a mātou e kai ana.
Mēnā ka ua, ka tino paru te oneone.
He uaua ake ki te mahi ko tō kotahi.
Mamae ana ngā uaua o tōna tinana
E rua ngā ringa, kotahi te upoko.
Ko taku koroua te upoko o te paepae tapu.
I uru atu a Kura ki te kapa haka.
Ka uru mai te kaihoko ki roto i te toa.
Ka tunua hoki e ia te kai hei utu i tana hara.
He nui rawa te utu! Me tatari ki te wā ka heke iho to utu, kātahi ka hoko.
Ko te wā kai teēnei.
Ka mahi ia i ana mahi i ngā wā katoa.
He kaha ōna waewae ki te takahi.
Me he waewae roa ōku, ka tere taku oma.
Ka hoatu he wāhanga ārani ki tēnā, ki tēnā tamaiti.
E toru ngā wāhanga o te tinana o te ngaro.
He wahine kaha a Whaea Hine.
Ko ngā wāhine anake ka whānau pēpi.
I waho te kiore i te whare.
Kei waho i ngā rau mātua, he rau kua roa e tupu ana.
Kāore tonu au i mōhio ko wai rā ia.
Ka kite a Rongo i te tuna i roto i te wai.
Ka waiata ahau i ngā waiata i taku moenga.
He pai ā rātou kanikani me ngā waiata hoki.
Ko wai mā ērā e hoe ana i te waka?
Ka rewe hoki tō mātou waka hou.
Ka wera te rā, ā, ka wera hoki ahau.
I ngā rā o te raumati, ka tino wera rawa.
Ka tūpato! Kei wera koe.
Kotahi, e rua, e toru, e whā.
Kei te rere au ki ngā hau e whā ki te kimi i ngā taonga.
Kotahi anake te kupu a tō mātou whaea, ā, ka mahia e mātou.
Ka whai mai taku kurī.
Ko te mahi whai, he tākaro ā-ringa.
Anei ētahi whakaahua o te hui nui.
Kei te whakaaro au mō te wā kai.
Ka rere tonu ōna whakaaro me āna tuhi kōrero.
Whakarongo ki te hau.
Ka whakarongo māua ki ngā manu e rere haere ana.
I uru tā mātou rōpū kapa haka ki ngā whakataetae ā-kura.
"Kei hea a Māmā?" I whakautu ahau ki a ia, "E aua, Pāpā."
Kimihia ngā whakautu mō ngā pātai i roto i ngā kōrero.
Ko tōku whānau tēnei.
Nō tērā tau i whānau mai ai taku tēina.
He āhua poto tērā, engari he whānui.
He maha aku hoa nō te motu whānui.
Kei te haere au ki te whare taonga,
Ka mahia e ia tōna whare kia rahi noa atu.
Ka pātaei atu ahua, "Pāpā, kei whea a Māmā?"
Kei te mōhio ahau kei whea he rākau e tika ana hei mahi.
He hua rākau ka taka atu ki te whenua.
Ka puta i te pō ko te marama me ngā whetū.
Tērā pea kua tukuna koe kia kite i ngā whetū i te pō.
No comments:
Post a Comment